Сіла ў адзінстве. Вынiкi самiту СНД у Ашхабадзе

На тыдні тэма бяспекі шырока гучала і на прасторах СНД. У Ашхабадзе ў пятніцу сустракаліся кіраўнікі дзяржаў Cадружнасці. І тут варта выдзеліць адразу некалькі важных тэм. Лідары прынялі зварот з нагоды 75-годдзя Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне. І хоць круглая дата ў наступным годзе, зараз самы час успомніць і тыя ўрокі мінулага (а іх важна засвоіць і краінам СНД, дзе існуюць замарожаныя канфлікты) і заадно нагадаць, што тады абсалютна ўсе, нягледзячы на нацыянальнасці, ваявалі разам, за агульную Перамогу.

Так, сёння такога адзінства, на жаль, не хапае ў СНД. Гэту тэму на саміце завастрыў наш Прэзідэнт. А якія яшчэ важныя тэмы гучалі?

Ну вось як раз адзінства можна назваць галоўным лейтматывам мінулага саміту. Больш дакладна, яго адсутнасць. Бо, калі разабрацца, на тых жа інтэграцыйных пляцоўках, накшталт бы, мэта агульная - развіццё эканомік, але вось рабіць гэта разам атрымліваецца не заўсёды - пастаянна ўзнікаюць бар'еры. Дарэчы, на гэту тэму часта выказваецца Аляксандр Лукашэнка, але гэтым разам яна прагучала і з вуснаў Уладзіміра Пуціна. Гэта значыць, усё ж разуменне таго, што бар'еры перашкаджаюць і ад іх трэба пазбаўляцца, ёсць. Гэта ўжо добра.

Па-другое, адзінства ў сучасных рэаліях Садружнасці спатрэбіцца і ў сферы інфармацыйных тэхналогій. У Мінска ёсць канкрэтная прапанова - сфарміраваць пояс лічбавага добрасуседства. Але не менш важна зараз краінам у цэлым працаваць разам у інфармацыйным полі, а не ператвараць яго ў поле бітвы за ўласныя інтарэсы, як гэта часам адбываецца праз СМІ.

Ну і галоўнае - адзінства краінам трэба і ў вырашэнні замарожаных і гарачых канфліктаў унутры Садружнасці. І беларускі лідар, мне здаецца, не стоміцца ўсіх да гэтага заклікаць, пакуль хаця б за круглым сталом на самітах не настане мір. А ў Ашхабадзе не абышлося без вострых дыскусій, ды і Украіна гэтым разам не была прадстаўленая нават флагам. Словам, рашэнне ўсіх гэтых праблем стане лакмусавай паперкай дзеяздольнасці СНД.

Гэта значыць, на мой погляд, вось гэта думка аб адзінстве, якая прагучала ад нашага Прэзідэнта, стала цэнтральнай на гэтым саміце.

Ну а зірнуць з боку на Садружнасць мы папрасілі нашага палітычнага аглядальніка Глеба Лаўрова. Вось яго каментарый.

А вось, можа, і добра, што размова на саміце СНД у Ашхабадзе пачалася з пікіроўкі афіцыйных Баку і Ерэвана. Можа, час такі, каб лідары Азербайджана і Арменіі, якія яшчэ з часоў позняга Саюза апынуліся ў заблытаным канфлікце, выказаліся напрамую. І не па канфлікце. Не. А то маглі б адкласці спічы. З астатнімі правесці сустрэчу. Усмешка на камеру. Сведчанне ўсебаковай зацікаўленасці. Яшчэ некалькі фраз. А спрэчку сваю пакінуць за нашым кадрам. Камерам не аддаваць. Пад крытыку не падстаўляцца! У Туркменістане ж усё было гатова да працы. І дакументаў па СНД - важных, патрэбных, якія патрабуюць разгляду неадкладнага - іх горы назапасіліся. Але. Баку і Ерэван у Ашхабадзе абмяняліся выбрыкамі па болевых пунктах. І гэта выявіла сутнасць! Таму што тут балюча, таму што тут нерв! І гэта ўсё аб той вайне!

Аляксандру Лукашэнку не прывыкаць гаварыць прама. А Беларусь страціла тады кожнага трэцяга. І не забыла ніводнага і нічога! І значыць, каму, як ні нам, нагадваць. І ў самай эмацыйнай частцы звароту наш Прэзідэнт і нагадаў, што тады гэта быў агульны наш боль. Але. У нас тады была агульная мэта! І вось таму ў нас адбылася тая на ўсіх агульная, для нас, для кожнага, і для ўсяго свету таксама, агульная - наша Перамога!

На такім фоне таго болю, у параўнанні з памяццю аб той вайне, астатняе - толькі балючыя пытанні, важныя, якія чакаюць рашэнняў ужо, што патрабуюць іх ад нас прама зараз, але не раздзіраюць знутры. А значыць, вырашальныя. Тым больш, што калі без мінулага няма будучыні, так у нас як раз агульнае мінулае! А таму - тады мы былі разам, нам бы і зараз быць заадно!

Транспарт, энергетыка, прамысловая кааперацыя, узаемныя інвестыцыі і гандаль. Тэмы, дзе рост выгады немагчымы без эфектыўнага партнёрства. Гэта не аднойчы прапаноўвала Беларусь, гэта прапісаў Туркменістан у прапанаванай да падпісання Дэкларацыі аб стратэгічным эканамічным супрацоўніцтве. І дэкларацыю гэтую лідары СНД, разам, прынялі! Дакумент дапаможа хутчэй кансалідаваць намаганні краін, што ва ўмовах лічбавізацыі крытычна. А без эфектыўнай, цесна звязанай эканомікі Садружнасць як праект на рынку неканкурэнтаздольная цалкам!

Агульныя намаганні для міру

Украіна. Без сумнення - таксама наша агульная тэма. Вось і заклікаў Мінск не пакідаць Кіеў адзін на адзін з сіламі ўнутранай і знешняй дэструкцыі! Тым больш, што сілы гэтыя як раз кансалідуюцца зараз і ў самой Украіне, і ва ўсёй Заходняй Еўропе ў цэлым. Ізноў карычневай хваляй уздымаюцца на фоне разнаколернага рэвізіянізму ў тым жа Еўрапарламенце. Супраць іх, а значыць, за Кіеў, краіны СНД павінны выступіць адзіным фронтам міралюбнасці і гуманізму.

Паадзіночцы нам не выстаяць і ў барацьбе з чорным бокам новага глабалізаванага міру - міжнародным тэрарызмам. Вось і на нядаўнім мінскім форуме высокага ўзроўню пад эгідай ААН выразна назвалі менавіта гэтую напасць прамой і вышэйшай пагрозай. Тым важней тое, што і лідары СНД зацвердзілі сваю Праграму супрацоўніцтва ў барацьбе з тэрарызмам на найбліжэйшы час. Разам! Бо ўсе мы, разам, мішэнь і для адзіночак са зброяй, і для саматужнікаў з дронамі на электронным ланцужку, і для кіберзлачынцаў, якія не ведаюць і не прызнаюць меж. Вось і выстаяць супраць іх немагчыма, калі мы не заадно

І ўжо вядома, у агульным інфаполі, у межах культурнай і сэнсавай прасторы, якая дасталася ўсім нам у спадчыну ад пакалення пераможцаў, мы не павінны, не маем права для медыйных баталій адно супраць аднаго. Чым мы слабейшыя, тым лягчэй узламаць нас па адзіночцы, як код. Тым лягчэй перапісаць нашу памяць. Тым прасцей накіраваць нас адно на аднаго. І каб не дапусціць такога, Мінск, сталіца прызнанага светам ІТ-кластара, менавіта Мінск павінен і прапаноўвае ініцыятыву аб "поясе лічбавага добрасуседства".

Сіла слова параўналася з ядзернай зброяй, сказаў Аляксандр Лукашэнка ў мінулым красавіку на сустрэчы з працаўнікамі СМІ. Але праз год у СМІ ужо вярнулася тэма і аб рэальных бомбах. Пасля выхаду ЗША з дамоўленасці па ракетах сярэдняй і меншай далёкасці, пасля заяў аб усё новых вучэннях НАТА ў Польшчы і Прыбалтыцы, калі партнёр зноў ля варот, для недапушчэння вяртання не толькі рыторыкі, але рэалій халоднай вайны, хтосьці павінен быў сказаць свету пра мір сваё важкае слова. Зрэшты, верагоднасць, што адэпты вайны нешта ўсё ж пачуюць, моцна залежыць ад таго, колькі галасоў загучаць хорам.

Вось і выходзіць - або нам быць разам, працаваць разам, берагчы мір разам, разам перамагаць, як было тры чвэрці стагоддзі таму, калі камандуючы 1-ым Прыбалтыйскім фронтам армянін Аванес Баграмян і камандзір брыгады 2-га беларускага фронту азербайджанец Аслан Вязіраў і тысячы прадстаўнікоў усіх народаў СССР вызвалялі Беларусь і Саюз, і ўвесь свет ад ворага, або... Хоць ніякага або ў нашай сітуацыі няма! Так што добра, што пагаварылі адкрыта. Добра, што не прыкрылі болевых пунктаў шчытамі дыпламатычнасці. Халоднасць, абыякавасць, безжыццёвасць - гэта ўсё ад узаемнай дыстанцыі, ад раз'яднанасці. І толькі ў адзінстве жыццё!