Мода на мову: ці зможам ганарыцца новай операй, літаратурай, кіно на беларускай?

26 гадоў шануем родную матчыну! Дзякуючы ёй мы - спелая нацыя са сваім непадобным да іншых светапоглядам і менталітэтам. У Дзень роднай мовы пісалі пад дыктоўку, чыталі класікаў і высвятлялі, ці шмат якаснага кантэнту сёння сярод нас. Вынікі агучым.

Дарэчы, Інстытут мовазнаўства адзначае небывалы інтарэс да мовы з боку гасцей замежных. У Кітаі стаў папулярным кітайска-беларускі слоўнік. У Японіі тым часам няма свабодных месцаў на "беларускамоўныя" курсы. Нават іспанцы вывучаюць палескія дыялекты.

А што да нашага, сучаснага кантэнту? Ці зможам ганарыцца новай операй, літаратурай, кіно на мове?

Ёсць у Белтэлерадыёкампаніі FM-хваля, з якой кругласутачна ліецца толькі беларуская.

І без моўных выключэнняў, гэта прынцып рэдактарскай палітыкі. "Сталіца" з мінулага года дае року ў Магілёве, Віцебску, Гродна, Брэсце. Але року па большасці замежнага. Ці пашырыўся плэйліст нацыянальным бэкбітам і бас-гітарамі?

Той момант, калі "Сталіца" гатова раскруціць перспектыўных рок-выканаўцаў. Трэба рухацца, каб стаць класікай. Як аднойчы стаў малады кампазітар Солтан.

У 1989-м упершыню давалі "Дзікае паляванне караля Стаха" са сцэны Вялікага. Створанае камандай заслужаных артыстаў не па дзяржзаказе - і сёння візітоўка, з якой пакарылі Марыінку.

А два гады таму казалі: ёсць ідэя стварыць гістарычную оперу пра Еўфрасінню Полацкую. Вядома ж, на мове.

Папаўняюць арт-скарбонку і пісьменнікі. Толькі ў 2024 годзе - больш за 1,5 тыс. новых кніг мастацкай літаратуры.

Але ўсё роўна рукі чытачоў цягнуцца да знакамітых - з ХХ стагоддзя - што са школьнай лаўкі знаёмыя.

Нашы сучаснікі мараць стаць у адзін "змест" с песнярамі. У Кацярыны Хадасевіч-Лісавой - атрымалася. Нават немагчымае: яе фанаты - школьнікі 8-10 гадоў патрабуюць у бацькоў яе нацыянальнае фэнтэзі. Казкі пераможцы Нацыянальнай літаратурнай прэміі ў топе па продажы.

З 1998 года яна працуе ў сярэдняй школе ў Ждановічах. Там яе сумленная мэтавая аўдыторыя. Яна ж - фокус-група. Разам распрацоўваюць назвы, дызайн кніг...

Літаратурная беларуская мова налічвае прыкладна 250-500 тыс. слоў, мае тры алфавіты: кірылічны, лацінскі і нават арабскі.

Прамалінейная падказка тэатральным рэжысёрам. Ісці насустрач неабыякавым, для каго і робяцца пастаноўкі да іх паказу. Яны падкажуць, што баліць ці ўражвае. Вось сёння кранальная класіка гучала ад медыйных персон краіны са сцэны Купалаўскага.

Сцэна, з якой на мове пачалі размаўляць Дастаеўскі, Шэкспір і Пушкін. Але тэатралам больш даспадобы ў арыгінальнае ад землякоў. Адсутнасць квіткоў на бліжэйшы месяц - на "Чорную панну Нясвіжа", "Вечар".

Нацыянальная кінастудыя з ахвотай выдае сваю фірмовую анімацію менавіта на мове. Вось "Дзед" па матывах беларускіх народных казак з апошніх. І адваротная сітуацыя - з ігравым поўным метрам.

Ці чакаць нам Дударавых, Макаёнкаў і ўвогуле - моцных сцэнарыяў? Даведаемся роўна праз два тыдні. У Доме літаратараў збіраюцца пісьменнікі, прадстаўнікі тэатраў і Акадэміі мастацтваў. Вынікі агучаць у рамках кніжнай выставы-кірмашу. З 13 по 16 сакавіка рыхтуемся аднавіць кніжную паліцу роднай матчынай моваю!