Беларусы адзначаюць Дзень памяці ахвяр ВАВ і генацыду беларускага народа

22 чэрвеня ў Беларусі адзначаюць журботную дату - Дзень усенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны і генацыду беларускага народа. Цана перамогі ў той вайне для рэспублікі апынулася вельмі высокай - загінуў кожны трэці жыхар, піша БЕЛТА.

У гэты дзень у Беларусі ўспамінаюць тых, хто цаной свайго жыцця выканаў абавязак па абароне Радзімы, усіх загінулых ад рук фашыстаў і памерлых у тыле ад голаду і нягод.

Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь Аляксандра Лукашэнкі нумар 117 ад 23 сакавіка 2022 года назва памятнай даты зменена з "Дзень усенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны - 22 чэрвеня" на "Дзень усенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны і генацыду беларускага народа - 22 чэрвеня". Указ быў падрыхтаваны на падставе закона ад 5 студзеня 2022 года "Аб генацыдзе беларускага народа", у адпаведнасці з якім факты ўчынення нацысцкімі злачынцамі і іх памагатымі, нацыяналістычнымі фарміраваннямі ў гады Вялікай Айчыннай вайны і пасляваенны перыяд злачынстваў, накіраваных на планамернае фізічнае знішчэнне беларускага народа, прызнаны генацыдам беларускага народа.

Усё больш і больш аддаляе нас час ад падзей Вялікай Айчыннай вайны, але подзвігі загінулых у баях, смутак аб мільёнах бязвінных ахвяр і трагедыя акупацыі застаюцца ў свядомасці людзей старэйшага пакалення, захоўваюцца ў памяці іх дзяцей, унукаў і праўнукаў.

У Беларусі нямала зроблена для захавання памяці аб загінулых і гэта работа прадаўжаецца. У 2016 годзе падпісаны ўказ "Аб увекавечанні памяці аб загінулых пры абароне Айчыны і захаванні памяці аб ахвярах войнаў". У лютым 2021 года пастановай урада зацверджана дзяржаўная праграма "Увекавечанне памяці аб загінулых пры абароне Айчыны" на 2021-2025 гады.

У гэты дзень у Беларусі ўспамінаюць тых, хто цаной свайго жыцця выканаў абавязак па абароне Радзімы, усіх загінуўшых ад рук фашыстаў і памерлых у тыле ад голаду і нягод.

Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь Аляксандра Лукашэнкі нумар 117 ад 23 сакавіка 2022 года назва памятнай даты зменена з "Дзень усенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны - 22 чэрвеня" на "Дзень усенароднай памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны і генацыду беларускага народа - 22 чэрвеня". Указ быў падрыхтаваны на падставе закона ад 5 студзеня 2022 года "Аб генацыдзе беларускага народа", у адпаведнасці з якім факты ўчынення нацысцкімі злачынцамі і іх памагатымі, нацыяналістычнымі фарміраваннямі ў гады Вялікай Айчыннай вайны і пасляваенны перыяд злачынстваў, накіраваных на планамернае фізічнае знішчэнне беларускага народа, прызнаны генацыдам беларускага народа. Усё больш і больш аддаляе нас час ад падзей Вялікай Айчыннай вайны, але подзвігі загінулых у баях, смутак аб мільёнах бязвінных ахвяр і трагедыя акупацыі застаюцца ў свядомасці людзей старэйшага пакалення, захоўваюцца ў памяці іх дзяцей, унукаў і праўнукаў.  У Беларусі нямала зроблена для захавання памяці аб загінулых і гэта работа прадаўжаецца. У 2016 годзе падпісаны ўказ "Аб увекавечанні памяці аб загінулых пры абароне Айчыны і захаванні памяці аб ахвярах войнаў". У лютым 2021 года пастановай урада зацверджана дзяржаўная праграма "Увекавечанне памяці аб загінулых пры абароне Айчыны" на 2021-2025 гады. Асноўнымі формамі ўвекавечвання загінулых у ходзе войнаў з'яўляюцца дзяржаўны ўлік, добраўпарадкаванне і ўтрыманне воінскіх пахаванняў, пахаванняў ахвяр войнаў, унясенне даных у аўтаматызаваны банк даных "Кніга Памяці Рэспублікі Беларусь", стварэнне музеяў, мемарыяльных комплексаў, устаноўка помнікаў і памятных знакаў, прысвечаных важнейшым падзеям ВАВ, прысваенне імёнаў загінулых пры абароне Айчыны геаграфічным аб'ектам і арганізацыям.  На канстытуцыйным узроўні замацавана, што абавязак грамадзян Рэспублікі Беларусь - захоўваць гістарычную памяць аб подзвігу беларускага народа. У Беларусі распрацаваны і прыняты законы "Аб недапушчэнні рэабілітацыі нацызму" і "Аб генацыдзе беларускага народа", якія накіраваны на захаванне гістарычнай памяці і спыненне фальсіфікацыі гістарычных падзей.  Генеральнай пракуратурай Беларусі вядзецца расследаванне крымінальнай справы аб генацыдзе беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны. У ходзе расследавання былі ўстаноўлены новыя факты. Спіс вёсак, якія раздзялілі трагічны лёс Хатыні, гэта значыць тых, якія былі спалены поўнасцю з жыхарамі і не аднавіліся пасля вайны, дапоўнены новымі населенымі пунктамі. На гэты момант іх налічваецца не менш за 290. На тэрыторыі Беларусі было праведзена каля 180 карных аперацый, дзейнічала 578 лагераў смерці. У іх ліку - самы буйны на ўсёй захопленай савецкай тэрыторыі лагер смерці "Трасцянец", дзе згодна з апошнімі данымі Генеральнай пракуратуры Рэспублікі Беларусь загінулі не менш як 546 тыс. чалавек. У гады нацысцкай акупацыі з 1941-га па 1944-ы на тэрыторыі Беларусі было знішчана не менш як 3 млн мірных грамадзян і ваеннапалонных, выгнана ў нямецкае рабства пад пагрозай смерці больш за 380 тыс. чалавек, з якіх многія загінулі ў выніку нясцерпных умоў працы, нягод і катаванняў. За праяўленыя масавыя гераізм і мужнасць у барацьбе супраць агрэсараў сталіцы Беларусі Мінску было прысвоена ганаровае званне "Горад-герой". Званне "Крэпасць-герой" атрымала Брэсцкая крэпасць. Узнагародамі адзначаны і іншыя гарады Беларусі. Аб ахвярах вайны і подзвігу народа нагадваюць шматлікія абеліскі, помнікі, мемарыяльныя комплексы, Курган Славы. Важнай навуковай і культурнай установай з'яўляецца Беларускі дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны. У лютым 2025 года кіраўнік дзяржавы Аляксандр Лукашэнка падпісаў указ аб устанаўленні юбілейнага медаля "80 гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гадоў". Дакумент прыняты ў мэтах рэалізацыі рашэння Савета кіраўнікоў дзяржаў - удзельніц СНД ад 9 верасня 2024 года аб заснаванні адзінага юбілейнага медаля ў гонар 80-годдзя Вялікай Перамогі.  Юбілейным медалём будуць узнагароджаны ветэраны Вялікай Айчыннай вайны, былыя вязні фашысцкіх лагераў, турмаў і гета, а таксама асобы, якія ўнеслі значны ўклад у героіка-патрыятычнае выхаванне  насельніцтва і ўвекавечанне памяці аб героях, удзельніках і ахвярах ВАВ. У памяць аб першым дні вайны кожны год па ўсёй рэспубліцы праходзяць памятныя і ўрачыстыя мерапрыемствы.

Асноўнымі формамі ўвекавечвання загінулых у ходзе войнаў з'яўляюцца дзяржаўны ўлік, добраўпарадкаванне і ўтрыманне воінскіх пахаванняў, пахаванняў ахвяр войнаў, унясенне даных у аўтаматызаваны банк даных "Кніга Памяці Рэспублікі Беларусь", стварэнне музеяў, мемарыяльных комплексаў, устаноўка помнікаў і памятных знакаў, прысвечаных важнейшым падзеям ВАВ, прысваенне імёнаў загінулых пры абароне Айчыны геаграфічным аб'ектам і арганізацыям.

На канстытуцыйным узроўні замацавана, што абавязак грамадзян Рэспублікі Беларусь - захоўваць гістарычную памяць аб подзвігу беларускага народа.

У Беларусі распрацаваны і прыняты законы "Аб недапушчэнні рэабілітацыі нацызму" і "Аб генацыдзе беларускага народа", якія накіраваны на захаванне гістарычнай памяці і спыненне фальсіфікацыі гістарычных падзей.

Генеральнай пракуратурай Беларусі вядзецца расследаванне крымінальнай справы аб генацыдзе беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны. У ходзе расследавання былі ўстаноўлены новыя факты. Спіс вёсак, якія раздзялілі трагічны лёс Хатыні, гэта значыць тых, якія былі спалены поўнасцю з жыхарамі і не аднавіліся пасля вайны, дапоўнены новымі населенымі пунктамі. На гэты момант іх налічваецца не менш за 290. На тэрыторыі Беларусі было праведзена каля 180 карных аперацый, дзейнічала 578 лагераў смерці. У іх ліку - самы буйны на ўсёй захопленай савецкай тэрыторыі лагер смерці "Трасцянец", дзе згодна з апошнімі данымі Генеральнай пракуратуры Рэспублікі Беларусь загінулі не менш як 546 тыс. чалавек. У гады нацысцкай акупацыі з 1941-га па 1944-ы на тэрыторыі Беларусі было знішчана не менш як 3 млн мірных грамадзян і ваеннапалонных, выгнана ў нямецкае рабства пад пагрозай смерці больш за 380 тыс. чалавек, з якіх многія загінулі ў выніку нясцерпных умоў працы, нягод і катаванняў.

За праяўленыя масавыя гераізм і мужнасць у барацьбе супраць агрэсараў сталіцы Беларусі Мінску было прысвоена ганаровае званне "Горад-герой". Званне "Крэпасць-герой" атрымала Брэсцкая крэпасць. Узнагародамі адзначаны і іншыя гарады Беларусі. Аб ахвярах вайны і подзвігу народа нагадваюць шматлікія абеліскі, помнікі, мемарыяльныя комплексы, Курган Славы. Важнай навуковай і культурнай установай з'яўляецца Беларускі дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны.

У лютым 2025 года кіраўнік дзяржавы Аляксандр Лукашэнка падпісаў указ аб устанаўленні юбілейнага медаля "80 гадоў Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гадоў". Дакумент прыняты ў мэтах рэалізацыі рашэння Савета кіраўнікоў дзяржаў - удзельніц СНД ад 9 верасня 2024 года аб заснаванні адзінага юбілейнага медаля ў гонар 80-годдзя Вялікай Перамогі.

Юбілейным медалём будуць узнагароджаны ветэраны Вялікай Айчыннай вайны, былыя вязні фашысцкіх лагераў, турмаў і гета, а таксама асобы, якія ўнеслі значны ўклад у героіка-патрыятычнае выхаванне насельніцтва і ўвекавечанне памяці аб героях, удзельніках і ахвярах ВАВ.

У памяць аб першым дні вайны кожны год па ўсёй рэспубліцы праходзяць памятныя і ўрачыстыя мерапрыемствы.